Historia

Opublikowano: 7 lipca, 2019

Pierwsze ślady osadnictwa na terenie obecnej Gminy Złota sięgają II tysiąclecia p.n.e.. Świadczą o tym stanowiska archeologiczne w południowo-wschodniej części miejscowości Pełczyska. W dolnej partii północnego stoku wzgórza lessowego widnieją ślady osady, użytkowanej od II w. p.n.e. do IV w. n.e.. Znaleziska archeologiczne, jak również przekazy dotyczące przemarszu wojsk Władysława Łokietka z Węgier (w czasie zajmowania Małopolski w 1304r.) świadczą, iż przez Pełczyska – wzdłuż prawego brzegu Nidy- wiódł szlak drożny.

Historia Gminy Złota jest mocno związana z historią powiatu pińczowskiego, który powstał w 1867r.. Wówczas to w jego skład weszły Gminy: Złota i Chroberz. Urodzajne gleby spowodowały, że rozwijało się tu rolnictwo oraz rzemiosło, przemysł zaś występował tylko szczątkowo. Lata 1918-39 to czas umacniania rolniczego charakteru obu gmin. W 1926r. oddano do użytku linię kolejki wąskotorowej, mającą połączenie z kolejami szerokotorowymi Jędrzejów- Kielce- Warszawa oraz Kocmyrzów- Kraków. W latach 30-tych powstał m.in. trakt drogowy łączący Pińczów z Wiślicą i Nowym Korczynem, przebiegający przez terytorium Gmin: Chroberz i Złota. Władze obu gmin popierały wszelkie inicjatywy powiatu odnośnie rozwoju oświaty, kultury i ochrony zdrowia.


Dwór drewniany z dachem typu mansardowego w Złotej. Wybudowany w XVIII wieku. Zniszczony podczas pożaru 6 marca 1915 roku o czwartej nad ranem. Przyczyną pożaru było zaprószenie ognia przez żołnierzy austriackich. Zdjęcie wykonane na początku XX wieku. Zdjęcie ukazało się w numerze 4 czasopisma "Wieś Ilustrowana" w 1910 roku. (Źródło: www.stary.chroberz.info)

Po ustaniu działań wojennych (II wojna światowa) powiat pińczowski reaktywowano w jego poprzednim kształcie. W 1955 roku utracił on swoją południową część, która to weszła w skład powiatu kazimierskiego. W nowej postaci powiat pińczowski składał się z 20 gromad.

W roku 1975 wszystkie powiaty w Polsce zostały zniesione. 1 stycznia 1973r. z byłych trzech Gromadzkich Rad Narodowych – Chrobrza, Pełczysk, Złota – powstała Gmina Złota. Od 1 lipca 1990r. gmina działała w nowym systemie samorządu terytorialnego. W dniu 1 stycznia 1999r. gmina powróciła do powiatu pińczowskiego.

W latach 70-tych i 80-ych Gmina Złota rozwijała się stosunkowo dobrze. W tym okresie, pomimo niedostatku niektórych środków i materiałów, nastąpił szybki rozwój budownictwa wiejskiego. Główne działania władz gminy ukierunkowane były na zaopatrzenie rolnictwa i wsi w wodę. W ośmiu wsiach wybudowano wodociągi. Budowano i modernizowano drogi. Wspierano budowy obiektów użyteczności publicznej na wsi (remizy Ochotniczej Straży Pożarnej, domy ludowe itp. ). W tym czasie zainicjowano szereg przedsięwzięć, mających na celu zaopatrzenie rolników w środki do produkcji rolnej oraz ciągniki i maszyny rolnicze, jak również poprawę funkcjonowania jednostek obsługi rolnictwa. Na terenie gminy działały następujące jednostki: trzy szkoły podstawowe (Złota, Chroberz, Miernów), Zespół Szkół Rolniczych w Chrobrzu, Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” w Złotej, Spółdzielnia Kółek Rolniczych w Złotej, Bank Spółdzielczy w Złotej, trzy biblioteki publiczne (Chroberz, Złota, Pełczyska), trzy kluby – w tym dwa kluby rolnika (Złota, Pełczyska) oraz klub inteligencji w Chrobrzu, świetlica wiejska w Stawiszycach oraz kino półstałe w tej miejscowości. Młodzież skupiona w organizacjach młodzieżowych (ZMW, ZSMP) aktywnie uczestniczyła wspólnie ze starszym społeczeństwem w pracy na rzecz rozwoju gminy, zwłaszcza w budowie jej infrastruktury.


Uroczystość nadania Krzyżu Grunwaldu Gminie Złota. Rok 1985.

W latach 1990-99 zmiany ustrojowe zmiany ustrojowe Państwa, wdrażanie reform w gospodarce miały wpływ na sytuację w gminie. Niezależnie od trudności rozwój gminy przebiegał zadawalająco, chociaż w gospodarce rolnej pojawiło się szereg problemów – w tym związanych z opłacalnością produkcji rolnej i zbytem produkcji towarowej. Na skutek urynkowienia w sektorze prywatnym uwidocznił się wzrost w rozwoju handlu i usług (sklepy, hurtownie, piekarnia, zakłady usługowe różnych branż, w tym świadczących usługi produkcyjne). Równocześnie w gorszej sytuacji znalazły się jednostki spółdzielcze (GS, BS, RSP), zaś SKR z przyczyn ekonomicznych uległ rozwiązaniu. Majątkiem, który pozostał po SKR zarządza Gminny Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych. Należy podkreślić fakt, iż 12 maja 1985r. gmina uzyskała odznaczenie państwowe – Krzyż Grunwaldu II Klasy – z okazji 40 rocznicy zwycięstwa nad faszyzmem. Po roku 1995 nastąpił intensywny rozwój telefonizacji gminy. W sierpniu 1996r. nastąpił odbiór cyfrowych central kompleksowej telefonizacji, tym samym został osiągnięty wysoki wskaźnik, który wyniósł ponad 90%.

W roku 1998 po ukończeniu inwestycji wodociągowej we wsi Wola Chroberska osiągnięto pełne zwodociągowanie Gminy Złota. W wyniku reformy w oświacie zostały zlikwidowane szkoły filialne i powstało gimnazjum w Złotej, którego inauguracja nastąpiła 1 września 1999r. W latach 60-tych i 70-tych na rzecz rozwoju kultury miały wpływ różne środowiska społeczne. Szkoły odgrywały tu pierwszoplanową rolę. Ponadto młodzież pozostająca na wsi stanowiła ważne ogniwo upowszechniała kultury. W szkołach działały liczne zespoły artystyczne. Szczególną popularnością cieszył się zespół artystyczny z Zespołu Szkół Rolniczych w Chrobrzu. Jego domeną było upowszechnianie folkloru ludowego. Świetlice wiejskie były miejscem występów kółek teatralnych z miejscowości Złota, Chroberz oraz Pełczyska. Kultywowanie tradycji już od dawna związane jest z organizowaniem święta plonów, corocznie po żniwach.

Lata 80-te i 90-te, dzięki nieco lepszym warunkom technicznym, umożliwiły dalszy etap rozwoju kultury Gminy Złota. Analiza tych zagadnień wskazała na konieczność lepszego wykorzystania potencjału ludzkiego, jak również utworzenia gminnego ośrodka kultury, służącego szerokiemu upowszechnianiu kultury. Gmina Złota posiada wiele zabytków kultury materialnej. Są to przede wszystkim: Zespoły kościołów (Chroberz, Pełczyska, Probołowice), Zespół Pałacowy i Parku Wielopolskich – użytkowany przez Zespół Szkół Rolniczych w Chrobrzu), zespoły folwarczne (Złota, Nieprowice) oraz interesujące obiekty budownictwa wiejskiego (Wola Chroberska, Chroberz, Probołowice).

menu-circlecross-circle