22 stycznia rozpoczyna się Tydzień Walki z Rakiem Szyjki Macicy.

Rak szyjki macicy w skali świata jest trzecim nowotworem u kobiet pod względem częstości zachorowań i czwartym pod względem umieralności. Chorobie można zapobiegać lub wykryć ją na wczesnym etapie, wykonując badania przesiewowe. Regularna cytologia szyjki macicy ma tu podstawowe znaczenie.

Program profilaktyczny raka szyjki macicy

NFZ od wielu już lat prowadzi program profilaktyczny nakierowany na wczesne wykrycie raka szyjki macicy. Mogą z niego skorzystać kobiety w wieku od 25 do 64 roku życia.

Na taką profilaktyczną cytologię nie trzeba skierowania. Wystarczy zgłosić się do najbliższego gabinetu ginekologicznego, pracującego w ramach NFZ. W województwie świętokrzyskim jest ich ok. 120. Badanie jest bezpłatne dla pacjentek, finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Profilaktyczne badanie cytologiczne w ramach tego projektu przysługuje kobietom co trzy lata. Natomiast panie obciążane czynnikami ryzyka (takimi jak: zakażenie wirusem HIV, przyjmowanie leków immunosupresyjnch, zakażenie HPV - typem wysokiego ryzyka) mają prawo wykonać je co roku.

Listę poradni ginekologicznych można znaleźć stronie https://gsl.nfz.gov.pl/GSL/GSL/PrzychodnieSpecjalistyczne

Warto też przypomnieć, że cytologię można zrobić w pracowni mobilnej, czyli cytobusie (lub cytomammobusie). Jeździ on po całym województwie, zatrzymując się w małych miejscowościach i zapraszając na badania okoliczne mieszkanki.

Cytologia w województwie

W 2023 r. w naszym województwie w programie profilaktycznym raka szyjki macicy mogło wziąć udział 323 367 kobiet. Skorzystało 17,25% z nich. To o 2% więcej niż w 2022 r. Ale przecież wciąż za mało.

Różnie kształtuje się sytuacja w poszczególnych powiatach. Średnią wojewódzką przekroczyły powiaty: jędrzejowski, kielecki i staszowski oraz stolica województwa Kielce.

Ważne dla kobiet nieobjętych programem profilaktycznym

Zachęcamy też kobiety, które nie skończyły jeszcze 25 roku życia oraz te, które mają więcej niż 64 lata, aby również wykonały cytologię. Zrobią ją w każdym gabinecie ginekologicznym, który ma podpisany kontrakt z NFZ, a jedynym warunkiem jest otrzymanie skierowania od lekarza ginekologa, co w praktyce przekłada się na wykonanie tego badania podczas jednej wizyty. To badanie także finansowane jest przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Szczepienia przeciw HPV

Badania cytologiczne są jednym z kierunków profilaktyki nowotworowej. Drugi to szczepienia przeciw HPV. Ludzki wirus brodawczaka (HPV) odpowiada za zachorowania na raka szyjki macicy oraz raka pochwy i sromu u kobiet, raka prącia u mężczyzn, raka odbytu i nowotwory okolic głowy i szyi u obu płci. Przenoszony jest przez kontakty seksualne. Dlatego szczepienia są najskuteczniejsze przed pierwszym kontaktem dziecka z wirusem. Szczepiąc nastolatkę i nastolatka możemy zapobiec wystąpieniu w przyszłości stanów nowotworowych. Przyjęcie szczepionki zdecydowanie zmniejsza ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy.

Powszechny program bezpłatnych szczepień przeciw HPV jest skierowany do dziewcząt i chłopców w wieku 12 i 13 lat. Są one podawane są w dwóch dawkach. Odstęp między tymi dawkami wynosi od 6 do 12 miesięcy.

Szczepionka jest również dostępna dla dzieci młodszych od 9 do 11 roku życia i tych starszych w wieku 14-17 lat. W tym przypadku trzeba udać się z dzieckiem do lekarza, który wystawi e-receptę. Po jej realizacji w aptece, należy wrócić do przychodni POZ, gdzie dziecko zostanie bezpłatnie zaszczepione.